Tümleçleri Öğreniyoruz

Türkçe dersinde konumuz tümleçler ya da kitabımızdaki tuhaf tanımıyla işi tamamlayan sözcükler.

Pinterest'te gördüğüm başka bir konuyla ilgili bir etkinliği tümleçler konusuna uyarladım. Çok da güzel oldu :)

Öncelikle cümlenin temel öğeleri olan özne ve yüklemi hatırladık. Özneyi bulmak için yaptığımız etkinliği anımsayıp bir iki ufak tekrardan sonra her çocuğuma bir A4 kâğıt verip bunları A6 boyutunda 4 parçaya ayırmalarını istedim.

İlk kâğıdımızın en altına "Siyah köpek oturdu" cümlesini yazdık. Özne ve yüklemini belirledik. Ardından her çocuğumdan cümleyi resmetmelerini istedim. Ama sadece cümlede verilen bilgileri kullanarak. 

Herkes oturan bir siyah köpek çizdikten sonra ikinci kâğıtlara geçtik. İkinci cümlemiz "Siyah köpek kulübesinin önünde oturdu. " bu cümle de kâğıdın en altına yazılıp resmedildi. Bu kez her kağıtta bir kulübe ve önünde oturan bir siyah köpek oldu.

Üçüncü kâğıtlara "Siyah köpek güneşli bir günde kulübesinin önünde oturdu." yazıp bu cümlenin resmini de yaptık.

Son kağıdımıza da "Siyah köpek güneşli bir günde kulübesinin önünde bahçedeki çiçekleri ve kelebekleri seyrederek oturdu." yazıp bu kez en ayrıntılı resmimizi yaptık.

Son olarak bu dört resimi sırasıyla alt alta birbirine bantladık. 

İlk cümlede özne ve yüklemi belirlemiştik zaten. İkinci kağıttaki cümlenin yüklemine "nerede?" sorusunu sorduk. "Kulübesinin önünde" cevabını fosforlu kalemle çizip kâğıdın üstüne de "nerede?" Diye yazdık sonradan deftere bakınca anımsayabilmek için. Üçüncü cümleye "Ne zaman?" dördüncü cümleye de "Nasıl?" Sorularını sorarak cevaplarını keçeli kalemlerle belirledik.

Böylece her cümlede tümleçleri bulmuş, tümlecin, eylemi belirtme, tamamlama görevini en güzel ve somut şekilde göstermiş olduk.

Son olarak katlayarak defterimize yapıştırdık. Deftere yapıştırdığımız bu resimli ve neşeli kitapçığımızın en üst kapak kısmına kısa bir tümleç tanımı yazarak etkinliğimizi noktaladık.

Biz biraz oyalandık, etkinlik 2 saat sürdü. Ama çook eğlendik, kolayca kavradık.Hem keyifli hem de son derece masrafsız bir etkinlik oldu :)

Öznel ve Nesnel Yargılar

Türkçe dersi konumuz öznel ve nesnel yargılardı. Basit ama keyifli bir etkinlik hazırladım. Etkinliğin bir bölümü eşimin tavsiyesi geri kalanı orjinal ;)

Öncelikle kısaca konudan bahsettik, önceden hazırlamış olduğum çalışma kâğıdımızı çocuklarıma dağıttım. Çalışmayı yaptık, bilgi kutularını kesip defterimize yapıştırdık. Ali'nin düşüncelerini öznel ve nesnel olarak sınıflandırdığımız çalışmayı da katlayarak defterimize yapıştırdık. Bu kısım 1 ders saati sürdü.

Çalışma kağıdımızı buradan indirebilirsiniz. 

İkinci derste "Öznel ve Nesnel Yargılarım" başlıklı çalışma kağıdımızı dağıttım. Çocuklarımın her biri kendi kağıdında ortadaki çerçeveye kendi resmini çizdi ki buna bayılıyorlar ;) ardından düşünce balonlarından mavi olanlara okulumuz ve sınıfımızla ilgili öznel yargılarını, turuncu olanlarına da nesnel yargılarını yazdılar. Elbet muhteşem Portofino eşliğinde :)

Yalnız öznel yargı kısmını kavramaları biraz zor oldu. Bazı çocuklarım olayı yanlış anlayıp öznel yargıyı yalan, yanlış bilgi olarak değerlendirip örneğin "okulumuz 6 katlıdır" gibi cümleler yazdılar. Bu sıkıntıyı da o anda farklı örneklerle çözüp hallettik.

Öğlen arasında eşime öznel yargıyla ilgili sıkıntıdan bahsedince bana verdiği fikri biraz daha geliştirip serbest etkinlik saatinde uygulanmak üzere basit bir etkinlik daha hazırladım. Öncelikle çocuklarıma küçük renkli kâğıtlar dağıttım. Bunlar sınıfta önceden hazırlanmış şekilde bol miktarda var. Tahtaya iki cümle yazdım. İlki, "Sınıfımızın duvarlarında ...... tane harita asılıdır." İkinci cümle "En güzel yemek ........" 

Ardından iki cümleyi de tamamlayarak küçük kâğıtlarına yazmalarını istedim. Bu kısım sevgili eşimin fikriydi. Onlar cümleleri yazarken ben de bir fon kartonunu ortadan ikiye kesmeden ayırdım ve tahtaya yapıştırdım. Çocuklarıma ilk cümleyi sol tarafa ikinci sağ tarafa yapıştırmalarını söyledim. 

Yapıştırma işi tamamlandıktan sonra ilk cümle için yazılanları tek tek okuduk. Herkes "Sınıfımızın duvarlarında iki tane harita asılıdır." yazmıştı normal olarak. "İşte bu, nesnel yargıdır." dedim ve postere nesnel yargı yazdım. Sonra ikinci bölümdeki cümleleri tek tek okuduk. "En güzel yemek mantıdır." "En güzel yemek karnıyarıktır." gibi o an sınıfta bulunan 27 çocuğumun neredeyse hepsinden faklı cümleler geldiğini gördüler. "İşte bu, öznel yargıdır." diyerek postere Öznel Yargı yazdım. Öznel yargının yalan bilgi değil sadece kişisel görüş olduğunu "Haaaaaaa!" nidaları arasında tekrar vurgulayarak etkinliğimizi başarıyla noktaladık :) 

Aslında bu poster etkinliğini ilk başta uygulamak sanırım benim yaşadığım yanlış anlaşılma sorununu ortadan kaldırabilirdi. Yine de hatanın neresinden dönülse kârdır. 

Sonuçta konu sınıfın çok büyük kısmı tarafından kavrandı, ödevler verildi. Elbet daha bol bol  tekrarlar yapılacak. 

Özet Çalışmamız

Türkçe dersinde okuduğumuz metni özetleme önemli bir kazanım. Biz de bugün basit bir özet çalışması yaptık.

Öyküleyici bir metni özetlerken kullanılan anahtar sözcüklerimizi ilk önce flipchart kağıdına yazıp kısaca neler yapacağımızı açıkladım.

Metnimiz Kurtuluş Savaşı sırasında geçen bir olayla ilgili bir kahramanlık öyküsü; Söğütlü Ali. İlk ders bol bol sesli okuma yapıp sözcük çalışmasını da tamamladığımız için çocuklarım metne tamamen hakimdi.

Anahtar sözcüklerimizden ilki "önce" olayın en başında ne olduğunu belirlediğimiz kısım. İkinci sözcük "sonra" üçüncü "daha sonra" ve "en sonunda" her anahtar sözcük için kısaca bilgilerimizi yazarak hem posterimizi hem özet çalışmamızı tamamlamış olduk.

Bu şekilde yol gösteren anahtar sözcükler olunca basitçe özet çıkarmak çok kolay ve keyifli oldu.

Etkinlik, çocuklarımın defterlerine yazmaları için geçen süre de dahil toplam bir ders saati sürdü.

Oldukça keyifli ve işi kolaylaştıran bir yöntemle metnin özetini çıkarmış olduk :)

Hikaye özetlerken kullanmak üzere iki farklı afiş de hazırladım. Bu afişlerden ilki hikaye haritası hazırlamak, diğeri de özet çalışması için kullanılabilir. Afişleri yazıcıdan büyük boyutlu çıkarıp üzerini yapışkan jelatinle kaplayarak silip tekrar kullanabileceğiniz bir poster hazırlayabilirsiniz. Böylece her metin için rahatlıkla kullanabilirsiniz. 

Posterleri buradan indirebilirsiniz. 

Bardak Küremiz

Dersimiz görsel sanatlar, kazanımımız "Üç boyutlu basit biçimlerle inşa yapar" Bu konuda değil ama daha önce teknoloji tasarım derslerinde yapanları çok görmüş ve biraz da kıskanmıştım. Bugün biz de pet bardaklardan küre yaptık.

Bütün sınıf tek bir ürün için çalıştık. Son derece keyifli bir grup çalışması oldu :)

Önce her çocuğuma 3 tane pet bardak verdim. Bu bardakları üçünün de dibi birbirine değecek şekilde bantla birbirine yapıştırdılar. Ardından bu üçerli grupları da birbirine yine dipleri birbirine değecek şekilde yapıştırdılar. Bu arada benim işim de bantla yapıştırılan bardakların dip kısımları ayrık durmasın diye zımbalamak oldu. her çocuk ikişer tane üçlü grup yaptı. Bu çalışma için yaklaşık 200 bardak kullandığımızı eklemeliyim. 

Bu şekilde sürekli büyüyen bir kaç parça çalışmamız oldu. Son olarak bütün parçaları birbirine ekledik. Aralarda bir iki boşluk kaldı, onları da tek bardaklarla tamamlayarak dev bir küre elde ettik. Şeklin küreye dönüşmesi tamamen kendiliğinden oluyor. Dikkat edilmesi gereken tek şey bardakların dip kısımlarının da ağız kısımlarının da birbirine temas etmesi. Sonuç çocuklarımı çok mutlu etti. İçinde her birinin tek tek emeği olan küremizi alkışlar arasında havaya kaldırdığımda yüzlerindeki neşeyi görmeliydiniz :) Son olarak sevgili küremiz tavandan sarkıtılarak sınıf dekorasyonumuzdaki yerini aldı. Bütün bu işlemler 29 kişilik sınıfımda 1 ders saati sürdü. Elbet bolca gürültü patırtı ve hareketin olduğunu da eklemem gerek :)

Bu arada çalışmanın aslında ilk üçlü bardak grubuna diğer bardakların tek tek eklenmesiyle yapıldığını hatırlatayım. Bizim yöntemimizde kürede ufak bir yamukluk oluyor ama bu da pek problem yaratmıyor. Sonuçta amacımız grup çalışmasıyla bir ürün ortaya koymak ve bunu da başardık :)